سازگاری بچه‌ها با به دنیا آمدن یک خواهر یا برادر و کنار آمدن آنها با یکدیگر متدوال ترین نگرانی‌های والدین می‌باشد. تولد فرزندی جدید‌‌، استرس مهمی برای خواهر و برادر اوست و بروز برخی واکنش‌ها در خواهر و برادر نشان می‌دهد که در حال کنارآمدن با این استرس هستند. رابطه خردسال با خواهر و برادر خود رابطه ضد و نقیضی است چون اکثر کودکان با تولد خواهر یا برادر واکنش‌های مثبت و منفی نشان می‌دهند واکنش‌های معمول کودک عبارتند از‌: بیشترشدن دفعات ایستادن مقابل والدین، افزایش عصبانیت و پرخاشگری‌، اضطراب جدائی و رفتارهای اضطرابی از قبیل ناخن جویدن‌، شب ادرای و ... پناه بردن به شیشه شیر، پستانک و سایر رفتارهای نشانگر «‌واپس‌روی». برخلاف ادعای والدین که اظهار می‌دارند فرزند بزرگتر نسبت به فرزند نورسیده پرخاشگری می‌کند‌، رفتارمخفی یا آشکارفرزند بزرگتر بیشتر به والدین معطوف است تا به فرزند نورسیده‌.

تحقیقات نشان می‌دهد که پس از تولد فرزند دوم‌، تغییرات قابل توجهی در رابطه والدین با فرزند اول رخ می‌دهد. تعجب ندارد که مادرها به دنبال تولد فرزند دوم‌، وقت کمتری برای فرزند اول بگذارند و در عوض پدرها وقت بیشتری صرف فرزند اول کنند. پس با توجه به تغییراتی که در رابطه مادر- کودک ایجاد می‌شود تعجبی نخواهد داشت که تقریبا ً تمام کودکان خردسال به تولد فرزند جدید در خانواده واکنش منفی نشان بدهند با این حال واکنش‌های منفی اکثر بچه‌ها‌، ظرف 4 ماه کاهش می‌یابد و ظرف یک سال برطرف می‌شود. اما این سوال بالینی مهم پیش می‌آید که چرا بعضی کودکان به نحو مناسب و به اندازه کافی با تولد فرزند جدید در خانواده سازگار نمی‌شود.

شناختن متغیرهایی که برسازگاری کودک با تولد خواهر و برادر جدیدش تاثیر می‌گذارد سخت است: از جمله این عوامل عبارتند از خلق و خوی کودک‌، سن کودک هنگام تولد خواهر یا برادر جدید، وضعیت روانی مادر، کیفیت رابطه پدر و مادر.

ثابت شده کودکانی (به ویژه پسرهایی) که مشکل خلق و خو دارند برای مثال عنق هستند یا واکنش هیجانی شدید نشان می‌دهند بیشتر واکنش اضطرابی بروز می‌دهند، گوشه‌گیر می‌شوند و واکنش آنها تداوم می‌یابد و سخت‌تر با شرایط سازگار می‌شوند والدین بهتر است درمورد سازگار شدن کودک با تولد خواهر و برادر نگاه پیش‌گیرانه داشته باشند چون کودکان در روابط تنگاتنگ و صمیمی خود با خواهر و برادر مهارت اجتماعی و شناختی مهمی را می‌آموزند کودکانی که در همان ماه‌های اول با این اتفاق سازگار می‌شوند بعدا با خواهر و برادر خود کمتر اختلاف خواهند داشت‌. در ضمن پدر و مادر باید فرزند بزرگ خود را برای تولد فرزند جدید آماده کنند. البته اینکه آماده کردن کودک را از چه زمانی شروع کنند به کودک بستگی دارد.

خردسالان (‌12 تا 18 ماهه‌ای‌) که درک چندانی از زمان ندارد فقط چند روز یا چند هفته به این اتفاق توجه می‌کنند بیشترکودکان پیش دبستانی (‌2 تا 5 ساله‌ها) بیشتر کنجکاو هستند و درمورد تغییرات فیزیکی محیط دقت به خرج داده و در مورد آنها سوال می کنند مثل « بچه‌ها از کجا می‌آیند؟» این سوالات کودک فرصتی به والدین می‌دهد تا کودک را برای پذیرش فرزند جدید آماده کنند همچنین پدر و مادر قبل از تولد فرزند جدید و بعد از آن کاری کنند تا زندگی کودک نظم و ثبات پیدا کند. از قبیل تعویض اتاق خواب و رفتن به مهدکودکی جدید. همچنین در ایامی که مادر در بیمارستان به سر می‌برد بایستی یکی از آشنایان در محیطی آشنا از کودک مراقبت کند.

وقتی نوزاد را به خانه می‌آورند رسیدگی پدر و پدربزرگ و مادربزرگ و اطرافیان به فرزند بزرگ‌تر سازگاری او را آسان می‌کند توجه پدر تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم به سازگاری فرزند بزرگ‌تر می‌گذارد افزایش توجه پدر باعث می‌شود که کودک برای مراقبت و رسیدگی مادر جانشینی پیدا کند و درعین حال مادر را از زیر فشار مسئولیت‌های جدید بیرون بیاورد.

 درآخر باید متذکر شد که پدر و مادر باید طوری برنامه ریزی کنند که گاهی اوقات فقط به فرزند بزرگ خود توجه کنند و بس، حتی اگر این توجه محض به فرزند بزرگ‌تر 10 تا 15 دقیقه در روز باشد هم می‌تواند راه سازگارشدن کودک را هموار کند.

منبع : سنجش و درمان مشکلات دوران کودکی